İlişkisel Dinamikler ve Bağlanma

İlişkisel Dinamikler Nedir ?

İlişkisel dinamikler, kişinin bir ötekiyle olan etkileşimleriyle ortaya çıkan bilinçli ve bilinçdışı süreç ve yansımaların bir bütünüdür. Bu dinamikler, kişinin doğum öncesi, bebeklik dönemi ve çocuklukta deneyimlediği ilk önemli ilişkileriyle başlayarak, yaşamın tüm aşamalarında kurulan tüm ilişkilerde nasıl davrandığını, nasıl hissettiğini ve nasıl düşündüğünü etkiler. Psikanalitik/psikodinamik perspektiften baktığımızda, ilişkisel dinamikler, kişinin içsel dünyası ile dış dünya arasındaki süregelen yapıya, örüntülere ve etkileşimlere yansıyan bir bütündür.

Bağlanma teorisi, kişinin çocuklukta geliştirdiği ilk önemli ilişkilerin, özellikle de temel bakım verenle olan ilişkisinin, gelecekteki ilişkisel deneyimleri üzerindeki etkisini açıklamaya çalışır. John Bowlby, bağlanma teorisinin öncüsü olarak, çocukların anneleriyle veya temel bakım verenleriyle kurdukları bağların, onların ileriki yaşamlarındaki ilişkiler ile bağlantılı olduğunu vurgular. Bowlby, bağlanmanın, çocukların duygusal ve fiziksel güven ihtiyaçlarını karşıladığını ve bu bağlanmanın, çocukların ileride kuracağı sosyal, duygusal ve bilişsel gelişimlerinde etkili olduğunu belirtir.

Bağlanma Stilleri:

1. Güvenli Bağlanma: Çocuk, bakım verenine karşı güvenli bir bağ hisseder ve bakım vereni ayrıldığında üzülür, ancak tekrar bir araya geldiklerinde çocuk kolayca rahatlamış hisseder.
2. Kaygılı Bağlanma: Çocuk, bakım verenin kendisiyle aynı ortamdaki varlığına karşı bağımlılık hisseder ve bakım vereni ayrıldığında çocuk fazlasıyla kaygı ve huzursuzluk deneyimler.
3. Kaçınmacı Bağlanma: Çocuk, bakım verenin kendisiyle aynı ortamdaki varlığına ilgisiz bir tavır sergiler ve bakım vereni ayrıldığında veya tekrar bir araya geldiğinde duygusuna dair bir tepki vermez.
4. Dağınık Bağlanma: Çocuk, bakım vereniyle olan ilişkisine karşı çelişkili ve tutarsız tepkiler sergiler; bazen yakınlık kurmak ister bazen ise kaçınır.

Sigmund Freud, ilişkisel dinamiklerin bilinçdışı süreçler ile ilişkisine dikkat çeken ilk kuramcılardandır. Freud'a göre, çocukluk çağında ebeveynlerle kurulan ilişki örüntüleri, kişinin yetişkinlikte kurduğu ilişkilerinin bir tekrarını ortaya koyar. Freud, önemli ötekiler ile kurulan bu ilişkilerin, kişinin bilinçdışında derinetkiler bıraktığını ve bu etkilerin, kişinin yaşamındaki diğer ilişkileri nasıl algıladığını, nasıl davrandığını ve hangi ilişki seçimlerinde bulunduğunu etkilediğini ileri sürer.

Melanie Klein, Freud'un psikanalitik kurama dair çalışmalarını geliştirerek, çocukların erken dönem deneyimlerinin, onların içsel nesneler oluşturarak içsel dünyalarına bu ilişkileri nasıl taşıdığı üzerine araştırmalar gerçekleştirmiştir.

Klein, kişilerin içsel dünyalarında taşıdıkları bu nesnelerin, süregelen yaşam boyu ilişkilerini nasıl şekillendirdiğini ve bu ilişkilerde erken dönem nesne ilişkilerini tekrar tekrar nasıl yeniden yaşandığını incelemiştir. Klein'a göre, kişiler yetişkin ilişkilerinde karşılaştıkları kişileri, bilinçdışında taşıdıkları bu önemli içsel nesnelerle ilişkilendirir ve bu da ilişkisel dinamiklerin karmaşıklığını ortaya koyar.

İlişkisel dinamikler ve yaşantılar, terapötik süreçte üzerine çalışılan merkezi konulardan bir tanesidir. Psikanalitik/psikodinamik terapi, kişinin geçmişteki ilişkilerinin, günümüzdeki ilişki ihtiyaçlarına ve dünyasına nasıl yansıdığını anlamaya çalışır. Terapi sürecinde, danışanın bilinçdışı süreçlerini keşfetmek, bu süreçlerin ilişkiler üzerindeki etkilerini anlamak ve bu dinamikleri dönüştürmek amaçlanır. Bu süreç, terapist ve danışan arasındaki özel ilişki vasıtasıyla, danışanın diğer ilişkilerindeki dinamikleri anlamasına imkan sağlar ve bu nedenle bir bakıma bir ayna işlevi görevi görür.

Terapötik Süreçte Ele Alınan Konular:

• Geçmiş ilişki deneyimlerinin bugünkü ilişkilere etkisi,
• Bağlanma biçimlerinin fark edilmesi ve yeniden inşası,
• İlişkilerde sıklıkla tekrarlanan bilinçdışı kalıpların keşfi,
• İçsel nesneler ile ilişkilerin fark edilmesi ve bu ilişkilerin güncel yaşama dair etkileri,
• Sağlıklı ilişkiler ve kurma kapasitesinin geliştirilmesi.